Qt چیست و چگونه نصب می‌شود

Qt (که کیوت تلفظ می شه) یک چارچوب توسعه‌ی کاربردی هست. خلاصش یعنی همون framework خودمون. کیوت اغلب برای ساخت برنامه‌های GUI استفاده می‌شه که تو اینجور مواقع بهش Widget toolkit می‌گن، البته این به این معنی نیست که در ساخت برنامه‌های غیر GUI مانند برنامه‌های کنسول و سرورها استفاده نداره، بلکه داره!

از کیوت اکثرا به خاطر ساخت KDE (بزرگترین پروژه بازمتن)، اپرا، گوگل ارث، اسکایپ، Qtopia و Mathematica یاد می‌شه.

کیوت از ++C به همراه اکستنشن‌های غیراستاندارد که با پیش‌پردازنده‌ها پیاده‌سازی شده استفاده می‌کنه که به این طریق قبل از کامپایل، کد استاندارد تولید می‌شه. از کیوت می‌تونید در زبان‌های برنامه‌نویسی دیگر که بایندینگش برای آنها موجود است مانند آدا، سی‌شارپ، جاوا، پاسکال، پرل، پی‌اچ‌پی، روبی و پایتون استفاده کنید. و در نهایت مهمترین نکته اینکه، کیوت بر روی همه پلتفرم‌ها اجرا می‌شه.

نصب بر روی لینوکس

پاشین برین تو اینجا و از یکی از آینه‌ها دانلودش کنید. یادتون باشه که ما داریم از نسخه Qt/X11 استفاده میکنیم. حالا اون فایل رو که ممکنه اسمش با فایل ما فرق کنه با دستور ذیل (هه! یه دفعه با ادب شدم!) از حالت فشرده خارج کنید:

tar -zxf qt-x11-opensource-src-4.3.3.tar.gz

اصولا پروسه‌ی نصب یه برنامه تو لینوکس به سه بخش زیر تقسیم می‌شه:

• Configuration (مرحله پیکربندی)
• Building (مرحله ساخت)
• Installation (مرحله نصب)

اول از همه با اجرای اسکریپت configure شروع می‌کنیم. این اسکریپت کتابخانه را برای نوع کامپیوتر ما پیکربندی می‌کند. به صورت پیش‌فرض کیوت در شاخه‌ی /usr/local/Trolltech/Qt-4.3.3 نصب می‌شه که با پارامتر prefix- می‌شه اون رو تغییر بدیم (ولی ما که آزار نداریم این کار رو نمی‌کنیم). حواستون باشه که منظور از واژه‌ی نصب در اینجا دو معنی داره. یکی به معنی کل پروسه (شامل سه مرحله) و دیگری به معنای «انتقال فایل‌ها به شاخه‌ی مورد نظر» که در واقع مرحله سوم هست. حالا برای انجام مرحله اول دستور زیر را وارد کنید:

./configure

حالا بهتون پیغامی نشون می‌ده مبنی بر اینکه مجوز رو قبول می‌کنی یا نه. که اصولا بدون خوندن قبول می‌کنیم. ولی بی شوخی بعدا در مقاله‌ای جداگانه ماجرای کیوت و دو مجوز GPL و QPL رو بررسی می‌کنیم.

انجام شدن کارهای این اسکریپت به چند دقیقه زمان نیاز داره. توصیه من بهتون صرف یک لیوان چای سبز و کمی مدیتیشن هست (برید حال کنید با ایده).

حالا نوبت مرحله ساخت هست. پس دستور زیر را وارد کنید:

make

مرحله ساخت چند ساعت طول می‌کشه پس می تونید یک پیتزا سفارش بدید و با طمانینه میل کنید یا اینقدر چایی بخورید که از 6-7 سوراختون چایی بزنه بیرون. پس بخورید و بیاشامید ولی اصراف نکنید.
در حین نصب حرارت پردازنده خیلی بالا می‌ره. واسه اینکه حوصلتون سر نره می‌تونید دستور زیر رو توی یک ترمینال دیگه وارد کنید:

cat /proc/acpi/thermal_zone/THRM/temperature

خوب حالا نوبت می‌رسه به مرحله نصب. برای اینکار از دستور زیر استفاده کنید:

sudo make install

اگر sudo بر روی سیستم‌تون کار نمی‌کنه دستور زیر رو با اختیارات مدیر سیستم اجرا کنید:

make install

اگه فکر می‌کنید این دستور آنقدر طول خواهد کشید که باید سیرابی بار بگذارید، سخت در اشتباهید؛ برید دوباره چایی بخورید.

خوب حالا به عنوان آخرین کار باید متغیر سیستمی PATH رو تغییر بدید. برای اینکار دو دستور زیر را وارد کنید:

PATH=/usr/local/qt4/bin:$PATH
export PATH

اگه می‌خواید هر بار که وارد سیستم می‌شید این دستورات خود به خود اجرا شوند، دو دستور بالا رو به فایل profile. در شاخه‌ی خانگی کاربر اضافه کنید.

نصب بر روی ویندوز

ویندوزی‌هایی که می‌خوان Qt نصب کنند و فکرمی‌کنند که نصب برنامه یعنی 4 تا next، خوب توجه کنند که می‌خوایم از روزمرگی و پوچی درشون بیاریم.

حواستون رو جمع کنید. یه بار تند و سریع می‌گم اگه نصب شد که شد اگه نشد خوب باید بشینیم و بررسی کنیم که مشکلش چیه! در کل جالبه که از نرم‌افزار آزاد می‌خواین رو windozd استفاده کنید ولی اینو یادتون باشه که اسم این نسخه Qt/Windows هست(نگی نگفتی!). حالا برید اینجا و فایل exe رو دانلود کنید. فایل اینستالر هنگام نصب به اینترنت وصل می‌شه و برنامه MinGW را که مجموعه‌ای از کتابخانه‌ها و برنامه gcc‌ی پورت شده به ویندوز است رو دریافت می‌کنه. حالا توسط خط فرمان به پوشه‌ای که کیوت رو نصب کرده رفته و دستور زیر را برای پیکربندی اجرا کنید.

configure -platform win32-g++

شما مجبورید که برای نصب از پارامتر بالا استفاده کنید چون win32-msvc (ویژوال استادیو) در نسخه‌ی متن باز پشتیبانی نمی‌شه (برای رفع ابهام اینجا رو نگاه کنید). مطمئن بشید که آدرس پوشه‌ی bin در محل نصب MinGW رو به متغیر PATH از طریق System Properties > Advanced > Environment Variables اضافه کرده‌اید. حالا در داخل خط فرمان دستور زیر رو وارد کنید:

mingw32-make

این مرحله خیلی طول می‌کشه اما چون شما ویندوزی هستید بهتون نمی‌گم که چه کارایی می‌تونید حین نصب انجام بدید.
خوب حالا مرحله نصب تموم شده. در آخرین مرحله باید پوشه نصب (به طور مثال c:\qt\4.3.3\bin) را به روش گفته شده در بالا به متغیر محیطی PATH اضافه کنید.